In Guyana, een straatarm land in Zuid-Amerika, is enkele jaren geleden een enorme olievondst gedaan door oliegigant ExxonMobil. De verwachting is dat uit de Guyanese wateren straks zo’n 700.000 olievaten per dag worden gepompt, ter waarde van zo’n 5 miljard dollar. Dit zet het land in de top 10 van olieproducerende landen ter wereld. Maar Guyana is politiek niet heel stabiel en kampt met enorme corruptie en wanbeleid. De regering weet bovendien niets van de oliehandel en heeft een “wurgcontract” getekend; slechter dan welk contract met een olieproducerend land dan ook. In een nieuwe aflevering van Synaps reist journalist Thomas Loudon samen met regisseur Kim Smeekes naar Guyana om te kijken wat het land opschiet met de olievondst. Synaps is 12 maart om 22.50 uur te zien bij BNNVARA op NPO 2.

Het contract tussen Exxon en de regering van Guyana kent een aantal opvallende punten. Het land krijgt maar 2% van de royalties, terwijl minstens 10% gangbaar is. Bovendien moet het de rente op de leningen van Exxon betalen. En als Guyana een nieuwe wet wil invoeren die Exxon kan schaden, dan moet deze wet eerst voorgelegd worden aan een arbitragecommissie in Washington. Tot slot loopt Guyana veel geld mis omdat Exxon vrijwel compleet is vrijgesteld van belastingen. Guyana is bovendien slecht voorbereid op eventuele olielekkages. Er is een plan, maar dat is nog steeds een concept, terwijl het pompen al is begonnen. Wereldwijd komen olielekkages veelvuldig voor. In 2018 137 keer. Dat zijn 11 lekkages per maand. Voor Guyana zou een olieramp catastrofaal zijn. Het land ligt grotendeels onder de zeespiegel. Het vervuilde water zou enorme schade aanrichten, bijvoorbeeld in het beschermde natuurgebied Shell beach. Ook de lokale visserij, waarin tussen de 25.000 en 30.000 mensen werkzaam zijn, staat door de olievondst onder druk.

Synaps is een platform voor onderzoeksjournalistiek uit het buitenland van BNNVARA. Behalve op televisie maakt het collectief van onderzoeksjournalisten van Synaps ook podcasts en beheert het online kanalen. Elke nacht van zaterdag op zondag, tussen 01:30 en 02:00 uur is Synaps te beluisteren op NPO Radio 1.