Ontluisterende documentaire in aanloop naar de Amerikaanse verkiezingen

Stel je voor dat je een klimaatdeskundige in Amerika bent en Donald Trump wordt van de één op de andere dag je nieuwe baas. Trump en zijn regering vinden klimaatverandering een hoax, terwijl de gevolgen ervan in alle hoeken van de VS zichtbaar zijn. Dus gewoon je werk doen als klimaatwetenschapper, leek documentairemaker Gideon Levy een lastige zaak. Hij volgt een aantal klimaatdeskundigen in dienst van de Amerikaanse overheid, die een inkijkje geven in hun dagelijkse strijd om hun werk goed te kunnen doen. Tijdens het draaien besluit Levy dat observeren alleen niet genoeg is, hij helpt mee om een revolutionair meetinstrument veilig te stellen. Het resultaat van vier jaar filmwerk is deze ontluisterende documentaire die onthult hoe het achter de voordeur van Amerikaanse ministeries eraan toegaat, waardoor deze documentaire - in aanloop naar de Amerikaanse verkiezingen - relevanter is dan ooit. ‘2Doc: Vaarwel Amerika’ is op 23 september om 22:55 uur te zien bij BNNVARA op NPO 2.

Levy opent de documentaire met een confronterende scène waarin hij spreekt met Myron Ebell, in 2016 een lobbyist van de fossiele industrie. Na de Amerikaanse verkiezingen wordt Ebell de baas van de EPA, het Amerikaanse ministerie van Milieu. Hierdoor wordt Ebell plotseling een machtig man en is Levy hem blijven volgen. The New York Times schrijft dat de aanstelling van Ebell bij de EPA te vergelijken is met wanneer het hoofd van de tabakslobby ineens directeur wordt van de patiëntenvereniging van longziektes.

De gesprekken die Levy voert met Ebell zetten de rest van de film in perspectief: mensen die de wetenschap negeren, ontkennen en zwart maken zwaaien nu de scepter en daar moeten de klimaatwetenschappers het mee doen. Al snel na de verkiezingen nemen de spanningen toe en regeert de angst onder de geportretteerden. Zullen ze worden ontslagen? Of worden ze gedwongen hun werk in het geheim voort te zetten? Ook zelfcensuur blijkt tevergeefs. Het instituut waar ze voor werken wordt opgeheven en de wetenschappers staan op straat. De één gaat naar Wenen en de ander krijgt een prestigieuze beurs in Frankrijk. Hier wordt de Amerikaanse braindrain duidelijk: in beide steden blijken ook andere Amerikaanse klimaatwetenschappers een veilig heenkomen te hebben gevonden.

Gideon Levy: "Toen ik aan deze documentaire begon, had ik nooit een worst case scenario verwacht. Wat mij het meest raakte was het verhaal van Emily Wilson van NASA. Zij gaf leiding aan een team dat 10 jaar lang werkte aan een revolutionair instrument om broeikasgassen te meten. In de film zien we hoe dit project stukloopt en hoe zij verandert. Haar enthousiasme maakte plaats voor desillusie. Ik kon niet leven met het idee dat al haar werk voor niets is geweest en dat zo'n belangrijk instrument er niet zou komen. Ik ben haar gaan helpen, want ik heb twee kinderen en ben mij door het maken van deze film nog meer gaan beseffen dat we allemaal ons steentje moeten bijdragen aan de toekomst."

‘2Doc: Vaarwel Amerika’ laat verhalen zien die inzicht geven in de nietsontziende destructie, waarvan niet alleen de Amerikanen, maar alle wereldburgers slachtoffer van zijn geworden. Maar door de verrassende wending die deze film neemt, blijf je als kijker toch ook achter met het gevoel dat we wel degelijk iets kunnen doen om erger te voorkomen.

‘2Doc: Vaarwel Amerika’ is een co-productie van BNNVARA en BlazHoffski/Levy Productions