In een reportage die vandaag op de website van de VARA is gepubliceerd pleiten de politieke partijen D66, PvdD en SP voor een nieuw, onafhankelijk onderzoek naar de missie in Uruzgan. De reportage is gemaakt naar aanleiding van het VARA-documentaire tweeluik ‘Onze Missie in Afghanistan’ waarbij een team van journalisten en documentairemakers de Nederlandse missie in Afghanistan heeft onderzocht. Daarbij waren tussen 2002 en 2010 tienduizenden Nederlandse militairen betrokken.

“De vraag naar een goede onafhankelijke evaluatie kwam telkens terug”, zo stelt onderzoeksjournalist Sinan Can. “We vroegen ons af hoe dat kon.” De reportage komt voort uit een aanvullend VARA-onderzoek rond het tweeluik waaruit blijkt dat de bestaande evaluatie uit 2010 rammelt. Marianne Thieme van de PvdD zegt hierover: ”Dat de uitvoerder van de missie, tegelijk opdrachtgever van het rapport is, daar mag de Kamer geen genoegen mee nemen”. Zij pleit daarom nu voor een parlementaire enquête om lessen te kunnen trekken voor toekomstige missies. Harry van Bommel van de SP: “Het heeft veel mensenlevens gekost, het heeft enorm veel geld gekost, dan moet je bereid zijn van je fouten te leren, dat is niet gebeurd.” Ook Salima Belhaj (D66) denkt dat het tijd is voor een nieuw onderzoek: “Het zou goed zijn als er nader gekeken wordt naar de uitvoering van de evaluatie en dan door een onafhankelijk orgaan.”

Parlementaire enquête
Oud-diplomaat Marten de Boer, die verantwoordelijk was voor het wederopbouwwerk in Uruzgan, verbaast zich erover dat er tot nog toe geen parlementaire enquête is gekomen. Hij stelt dat er op het ministerie van Ontwikkelingssamenwerking altijd al uit werd gegaan van een parlementaire enquête of onafhankelijk wetenschappelijk onderzoek. Volgens De Boer zou bij elke evaluatie de rol van de politici naar voren komen. De Boer: “Ik denk dat ze daar geen zin in hadden.” Thieme vindt het vreemd dat de politiek aan de ene kant beweert dat de missie effectief is, al op voorhand, maar daarna niet wil weten of het daadwerkelijk zo is. Ze zegt: “We hebben te weinig betrouwbare gegevens om te weten of we daar nou wat goeds hebben gedaan of dat het er alleen maar is verergerd.” In Noorwegen en de Verenigde Staten is wel onafhankelijk onderzoek gedaan naar de missies van die landen in Afghanistan waaruit blijkt dat er veel mis is gegaan in Afghanistan.

De politici doen hun uitspraken met het oog op de missie in Mali, waar op dit moment nog 300 Nederlandse militairen actief zijn. Harry van Bommel (SP) twijfelt of die missie er geweest zou zijn als Uruzgan volledig onafhankelijk zou zijn geëvalueerd.

Bekijk de reportage hier.